Open agenda
Drie vragenstellers; twee vragen. Dat was het resultaat van een ronde open agenda. Franky haalde de Venusovergang aan en koppelde dit aan de zonnevlekken. Tony had ook een vraag over de Venusovergang en Jan vroeg aan de aanwezige leden hoe het broeikaseffect te verklaren.
Venusovergang: Franky las een kort verslagje voor. Het was een vergelijk tussen de afmetingen van Venus, de zon en aanwezige zonnevlekken. Eén en ander werd besproken doch, we kunnen nu geen weet hebben van de aanwezigheid van zonnevlekken op 06-06-212 (eigenlijk start de Venusovergang op 05-06-2012). Aangezien we het over de al dan niet waarschijnlijke aanwezigheid van zonnevlekken hadden, kwamen we vanzelfsprekend uit bij de zonnecyclus. Ook hier is geen strakke lijn te trekken. Het maximum van de zonneactiviteit geeft geen blinde garantie op zonnevlekken en al helemaal niet op de grootte van de vlekken.
Venusovergang: Tony, een planetenman in hart en nieren, wist dat, als je alles wil zien van de Venusovergang (ca. 8u lang) je beter niet hier blijft. We simuleerden de overgang en vonden dat die hier in België in het holst van de nacht begint om tegen de morgen nog maar net de laatste loodjes zichtbaar te hebben. Tony legt de lat hoog en wil naar Hawaii om zo het optimale uit deze waarneming te halen. We weten dat de vorige overgang in 2004 was (we hebben er schitterende ervaringen aan over gehouden) en dat de eerstvolgende 06 juni 2012 zal zijn. Als je deze laatste denkt te gaan missen zal je moeten wachten tot 11 december 2117. Een beetje té lang, als je het ons vraagt…… Dus, voor al diegene die nog nooit een Venusovergang gezien hebben, dit is dan nu een “Once in a lifetime”-ervaring geworden. Tony gaat onderzoeken welke opties er zijn om de overgang zo compleet mogelijk te zien. Onze secretaris zal het net afschuimen naar instellingen die eclipsexpedities aanbieden en deze links doorgeven aan Tony.
Broeikaseffect: Jan stelde de vraag wat er aan de basis ligt van het broeikaseffect. Hoe ontstaat het? Na even over en weer geredeneer kwam het antwoord: Jo legde als eerste de link “meer stormen, meer waterdamp in de atmosfeer”. Jan vervolledigde het verhaal en wist dat waterdamp verantwoordelijk is voor 70% van het broeikaseffect.. de rest zijn de gekende uitstootgassen. Een resume: licht komt binnen, verwarmt ons aardoppervlak dat de opgeslagen warmte terug afgeeft (reflectie,….) De gereflecteerde energie verlaat ons in een infrarode golflengte en nu komt de aap uit de mouw: waterdamp houdt deze reflectie tegen. De dichtheid van de atmosfeer zorgt voor afremming van de reflectie en we hebben…….een broeikaseffect!! Op de vraag welke invloed de mens heeft op dit gebeuren werd een heel geanimeerd gesprek dat ons uiteindelijk bracht bij nachtegalen, koekoek, specht en Gentiaanvlinders. Dank aan de vraagstellers en het collectief voor de invulling van de antwoorden. Na de Open Agenda kregen we van Jo Vancraesbeek een presentatie van de indrukken van een astronaut die de aarde bekeek vanuit het ISS. Een schitterend mooie presentatie ondersteund met klank en kleur. Dank aan Jo voor deze bijdrage! De moderator was in voor een korte pauze en zo gebeurde het dan ook! Na de pauze was het woord aan Job en Lambert, die uitvoerig verslag uitbrachten van hun recente expeditie(s) in Grandpre, Frankrijk.
Sterrenkijken in Grandpre 2012
De virtuele reis bracht ons eerst een film van 33 minuten. Een film die opgebouwd was met een mix van afbeeldingen die Job en Lambert maakten tijdens de expeditie in november 2012. Voor de groene landschappen koos Lambert een deel opnames die hij ter plaatse maakte in augustus. De rest waren beelden van het bezoek in november. We zagen beelden van het hotel, beelden van de waarnemingsplaats. Voor deze laatste werd gekozen om Google Earth in te schakelen. Heel fraai als je vanuit de ruimte inzoomt op het gebied! Je kan er heel veel duidelijk mee maken. Na een korte introductie kon de film beginnen. Er werd meegegeven dat na de film een PowerPoint zou volgen die dieper zou ingaan op bepaalde aspecten. De film ging van start en gaf een chronologisch beeld van de sterrenkundige tweedaagse. Er werd geen enkel aspect overgeslagen. Van omgeving tot overnachting, van natuur tot sterrenkundige resultaten, van kijkers tot technieken, alles werd zichtbaar gemaakt terwijl op de achtergrond sfeervolle muziek het beeldverhaal opluisterde. Vooral de behaalde resultaten konden rekenen op verbazing en appreciatie. Talrijke objecten, waarvan we voorheen alleen maar konden genieten vanuit de “boekskes” of het internet, kwamen opeens in volle glorie tot uiting op onze projecties. Allemaal eigen werk en allemaal “single shot”-opnames, met andere woorden; geen stackings, geen bewerkingen, alles puur natuur. De enige trucks die we toepasten was constant zoeken naar betere settings van de camera’s. Dat laatste was goed zichtbaar in de vele ‘dubbele’ opnames die Job en Lambert gemaakt hadden. Na de film, we zaten nog maar halfweg ons programma, brak er spontaan applaus uit.
Job en Lambert gingen verder met hun PowerPoint-presentatie. Inleidend, het verhaal hoe Lambert aan Grandpre gekomen was. Enkele beelden van de lichthinderkaart van westelijk Europa maakten veel duidelijk. Grandpre is en blijft de eerste echt donkere locatie die we tegenkomen als we vanuit Achel de wereld in duiken, op zoek naar echte duisternis. Lambert wist dat als je, hartje zomer en in het holst van de nacht vanuit Grandpre vertrekt, je 31 km moet rijden voordat je een eerste lichtpunt tegenkomt. Misschien wordt er plaatselijk een duisternisvriendelijk beleid gevoerd? We weten het (nog) niet. In de presentatie zagen we dat niet elke tweedaagse wil zeggen dat je twee dagen voluit kan sterrenkijken. De heren behandelde twee expedities en twee keer op rij was de eerste nacht (gedeeltelijk) waardeloos. Pas tegen de ochtend kon begonnen worden met waarnemen. Telkens was het de tweede dag die voor ambiance zorgde, zo bleek uit de beelden. Waarom een PowerPoint als een film al alles zegt? Wel, in de PowerPoint werden de technieken die beide heren gebruikte uit de doeken gedaan. Wat zijn de pro’s en wat zijn de contra’s van elke gebruikte configuratie? Hoe kan ik meer uit mijn systeem halen? Welk zijn de beste settings? Allemaal vragen die meespelen als je met twee totaal verschillende configuraties in het veld staat. Heel boeiend om nadien de behaalde resultaten naast elkaar te zetten en dan objectief te beoordelen wat goed is en wat voor verbetering vatbaar is. We zagen weer een hele resem objecten de revue passeren, maar ditmaal werden er extra details aan toegevoegd. Ook randinformatie zoals een plaatselijke agrariër die niet kon weerstaan om de beerton uit te varen op een steenworp van ons af (goed dat we niet onder de wind stonden!), het plaatselijke wild, regen en rook, etc. werd gedeeld. Heel informatief!
Als afsluiter van de presentatie gaven Job en Lambert ook nog een beeldverslag van hun laatste expeditie naar Grandpre, die van 3-4-5 februari 2012. Beide heren wisten dat dit extreem ging worden, heel extreem. Temperaturen van -18°, zeven lagen kleding inclusief pooloverall, chemische bodywarmers, zoolverwarming, thermisch ondergoed, thermische sokken,10 kg houtskool, liters warme soep en een bepaalde hoeveelheid warme Frankfurters, het mocht niet baten: mens en machine gingen ten onder! Het was afzien in het kwadraat! Onze batterijen vielen van topspanning naar volledig leeg in no time. De mens zag af van de kou en dat was te merken in de eindresultaten, althans in sommige eindresultaten. Job maakte een sublieme serie van opnames waarop telkens meerdere sterrenstelsels te tellen waren. Sommige opname hadden meer dan 7 objecten binnen het kader! Subliem! De Cassegrain van Lambert worstelde enorm met de temperaturen. Er was bijna geen scherpstelling mogelijk (of lag dat aan de kleumende gebruiker? Heel waarschijnlijk wel!). Feit was dat we enkele lessen geleerd hebben: nooit uitrukken met een bijna volle maan en zeker niet als die de hele nacht hoog staat. Ons excuus voor deze les was dat we niet konden wachten tot er weer een maanloos weekend zou zijn. Tweede les die we leerden en misschien wel de belangrijkste les van alles: we kennen nu de ondergrens van onze instrumenten. Dit gegeven en het voorgaande maakt dat onze laatste expeditie eigenlijk de belangrijkste was. Wetende waar de grens ligt wil zeggen dat je dan ook exact weet tot hoever je kan gaan en de meest optimale omstandigheden liggen heel kort bij dit punt! Deze gegevens gaan goud waard zijn bij het voorbereiden van de volgende expeditie. Misschien, zoals Franky het stelde, is er wel animo om er een groepsuitstap van te maken? LBe
Franky werd ook gevraagd om zijn indrukken van deze bijeenkomst eens op papier te zetten. Franky gaf (heel sportief) gevolg aan deze vraag en stuurde daags nadien een verslag binnen. Hieronder een gedeelte van hetgeen Franky schreef:
……..als kers op de taart, de 2 daagse sterrenkundige expeditie van Job en Lambert. Job en Lambert vertelden hun verhaal van hun 2 daagse sterrenkundige expeditie in Grandpré. Ze logeerden in hotel Râle des Genêts en ze hadden fantastische foto’s gemaakt, Job met zijn HEQ6pro montering met een toestel met lens van 500mm en convertor 2x (= 1000mm). Magnifieke foto’s en dan Lambert met zijn MEADE 2500mm lens, ook tevens magnifieke foto’s zoals de M1 Krabnevel, M81-M82,M51 spiraal nevel, M42 Orionnevel op verschillende belichtingen en dan nog planetaire nevels, kortom het was adembenemend, waarna ze een warm applaus voor kregen. Proficiat heren en hopen dat er nog zo komen.
Job en Lambert waren nog eens terug gegaan in bizarre omstandigheden; -18° ,verstorend maanlicht en dat kunnen we missen als tandpijn. De Fransen zullen wel gedacht (vous-ètes-fou ) maar ze hebben toch nog enkele opnames kunnen maken, chapeau en toch in deze omstandigheden. Franky
Verslag van de kijkavond februari 2012.
Helaas, het mocht niet zijn…..de winter lijkt ten einde en ook zo de stabiliteit van de atmosfeer. We kampen met een dicht wolkendek en moeten ons geduld nog even op de proef stellen. Dat de drang om sterren te kijken aanwezig is, mag duidelijk zijn. Verschillende leden belden elkaar op om te informeren naar de stand van zaken. Het verleden heeft ons geleerd kritisch te zijn wat wolken betreft. De ene keer was het net wel- net niet, de andere keer was het overduidelijk. En vandaag…….was het overduidelijk! Jammer… volgende keer beter!