Bezoek Anton Pannekoek Instituut, Amsterdam

Een bijdrage van Jo (met foto’s van Harry en Ronald)

Vrijdagnamiddag 25 oktober vertrokken we met een achtkoppige Noorderkroon-delegatie richting Amsterdam.  Ons bestuurslid Harry van Kuijk had daar voor ons een kennismaking met de werking van het Anton Pannekoek Instituut geregeld.  Het Instituut herbergt de faculteit sterrenkunde van de Universiteit van Amsterdam (UvA). 

Op het dak van het Anton Pannekoek Instituut in Amsterdam. Twee koepels met verschillende telescopen. En faciliteiten voor studenten om te leren omgaan met telescopen.

We werden rond 19u00 verwelkomd door Dr. Aastha Parikh.  Aastha is een Indiase die sedert een zestal jaren in Nederland studeert. Ze is de vriendin van de zoon van Harry.   Ze behaalde zeer recent haar doctoraat in de sterrenkunde op een proefschrift over de fysische eigenschappen van en de processen in neutronensterren. 

Eerst kregen we een korte uiteenzetting over de geschiedenis en de werking van het Anton Pannekoek Instituut.  Daarna legde Dr. Parikh ons de inhoud van haar proefschrift uit.  Geen evidente materie voor amateur-sterrenkundigen die we zijn.  Maar we kregen het allemaal met veel enthousiasme op een voor ons toch nog begrijpelijk niveau uitgelegd.  Zo vertelde ze bijvoorbeeld, met de nodige illustraties op het tekenbord,  dat in een neutronenster de neutronen onder een enorme druk samengeperst worden en een soort van ketens gaan vormen die door astronomen “spagetti” genoemd worden.  Aastha legde ons ook uit dat de gegevens waarop ze haar onderzoek baseerde ondermeer afkomstig zijn van drie satellieten die rond onze aarde draaien.  En welk de procedure is om als onderzoeker “kijktijd” te verwerven op zo een satelliet.  Visueel waarnemen zoals wij doen komt er op dit niveau van wetenschap niet meer aan te pas. 

Aastha opent de koepel. De harde wind werd meteen voelbaar, dus werd het luik weer snel dichtgedaan.

Tenslotte was er ook nog tijd voor een uitgebreide vragenronde.  Kortom: een zeer boeiende uiteenzetting die ruim een uur duurde maar geen seconde verveelde.      

Na het theoretische gedeelte kregen we een uitgebreide rondleiding in de twee grote koepels waarin de telescopen van het Instituut gehuisvest zijn.  We maakten kennis met pareltjes van sterrenwacht-technologie.  Aastha demonstreerde ons de werking van het hele systeem: hoe de koepels electronisch geopend en gedraaid worden, hoe de telescopen bediend worden, hoe er “remote” kan gewerkt worden….  Maar “echt” waarnemen was spijtig genoeg niet mogelijk: Amsterdam zat volledig onder de wolken.   

Belangstellende blikken van o.a. Jo en Dirk voor de 51cm Ritchey-Chretien telescoop.
Aastha geeft uitleg over de werking van alles wat er op en aan zit. Alles uiteraard computergestuurd.
In de andere koepel een 35cm Meade-Schmidt-Cassegrain, een 10cm Polarex-refractor en een 16cm Secia-refractor

Intussen was het al bijna 22u00.  Na nog een korte rondgang door het hele Instituut werd het tijd om terug naar huis te rijden.  Maar eerst hebben we Aastha natuurlijk nog heel erg bedankt met een presentje (echte Belgische pralines) voor alle moeite die ze zich getroost heeft om ons zo schitterend te willen ontvangen.  We  waren het er allemaal over eens dat we een heel mooie uitstap hadden gemaakt en een prachtige kennismaking hadden gekregen met een academische wereld die we tot nu toe helemaal niet kenden.

Tussendoor even bijpraten en wat drinken voor we aan het koepelbezoek beginnen.

Vereniging voor sterrenkunde

Website beheerder: H. van Kuijk